CÚC, Chrysanthenum

Cây hoa Cúc tên khoa học Chrysanthenum họ cúc (Compositeae) composite: có nghĩa là hợp lại. Để giải thích một bông hoa cúc vốn gồm nhiều hoa nhỏ hợp lại trên một cuống hoa, hình thành hoa tự đầu trang mà mỗi cánh thực chất là một bông hoa, cây hoa cúc có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam và một số nước Châu Âu.
Hoa Cúc được người Trung Quốc, Nhật Bản và các cụ ta xưa rất quý trọng, coi nó những người bạn tâm tình, một thứ hoa quân tứ, dáng hoa đẹp, mùi thơm dịu và kín đáo, thơm cả lá và cành. Vài cánh hoa cúc chi, một nửa chiếc lá Cúc mốc cho vào một ấm chuyên chè Thái đã đủ thơm (cho nhiều quá sẽ làm mất giá trị cua chè, nếu chè thật ngon). Đặc biệt hoa cúc không rụng cánh như hoa hồng và nhiều loài hoa khác nên rất ưa được trang trí trên bàn thờ, nóc tủ hơn nữa, đa số các giống cúc hoa đều có màu sắc thanh nhã và dịu dàng. Hoa cúc được chơi nhiều cách, trồng đại trà để cắt hoa cắm bình, lọ, bát, trồng trong bồn nhậu để trang trí trong nhà đặt trên bồn ghế hay ngoài sân, ngoài hiên, trên ban công. Có những giống trồng trên ban công, thân lá rũ xuống trông xa nh một dòng suối, màu hoa vàng gọi là kim tuyền (suối vàng), màu hoa trắng gọi là ngân tuyền (suối bạc). Cúc mốc hoa xấu những cành lá có hình dáng đẹp, sống rất lâu năm được trồng vào non bộ, trồng chậu để tạo dáng, tạo thế. Cúc bảo đại được trồng làm hàng rào, hoa màu vàng rực như hoàng bào của nhà vua, nở rực rỡ vào mùa thu. Đa số các giống cúc khi phân hóa mầm hoa đòi hỏi phải có ánh sáng ngày ngắn và nhiệt độ không khí thấp, rất thích hợp với thời tiết đông xuân, dễ dàng cho hoa vào tết Nguyên đán. Lại có giống điển hình có nguồn gốc từ Đà Lạt chỉ có hoa mùa hè - gọi là cúc hè. Người ta phân loại cúc theo dạng hoa đơn hay hoa kép. Các hoa đơn chỉ cho 1 - 2 hàng cánh ở vòng ngoài cùng của 1 hoa từ đầu trong. Còn phía trong các hoa cánh nhỏ hoặc hình thành qua cho hạt hoặc không. Cúc hoa kép, tất cả các loại nhỏ đêu biến thành cánh, xếp thành nhiều vòng, xít nhau, phần lớn cánh dài cũng có thể cho qua hạt, điển hình là cúc đại đóa. Hoa vàng to, nhỏ, hoàng thọ my, bạch thọ my, móng rung, khổng tuớc, cúc đỏ, cúc tím, cúc nâu, cúc hoa cà... hoặc phân loại theo cách nhân giống vô tính bằng chồi mầm (vì đa số cúc kép không có hạt). Hoặc nhân giống hữu tính bằng. cây con mọc từ hạt. Các loại cúc mọc từ hạt thường chỉ sống 1 năm.