Dòng họ Bulbophyllum

Tên do tiếng Hy-lạp bulbos, tiếng Anh bulb, có nghĩa là củ và phyllum từ chữ phyllon, tiếng Anh là leaf, lá cây. Gọi tắt bulbos, viết tắt bulb, phiên-âm bulb-oh-fill’um. Theo như tên gọi, loại lan này có lá mọc thẳng trên củ.

​

Đây là một chủng loại lớn với 1500 nguyên giống và mỗi ngày mỗi được khám phá thêm. Hoa của chủng loại này có nhiều dáng, cỡ và màu sắc khác nhau. Có loại cần có kính phóng đại mới nhìn thấy hoa. Có loại có hương thơm có loại không. Có những hương thơm nồng hay gay gắt khó ngửi. Giống lan đa thân (sympodial) này sống ký gửi trên cây khác hay trên đá. Phần lớn loại nguyên giống có củ hình ống, phát xuất từ rễ lan (rhizome) và có một lá trên củ (trừ các giống từ Phi châu, Madagascar có hai lá). Hoa cũng có hình dáng khác lạ nhằm lôi cuốn những côn trùng vào mục đích thụ phấn. Ví dụ lan bulbos ambrosia có hoa hình tam giác trong khi bulbos corolliferum hình rẻ quạt và bulbos careyanum có hoa chùm như đuôi chồn do các hoa nhỏ kết lại, thích hợp cho những người ham giống lan lạ.

Đa số loại lan này có rễ ngắn và không phân nhánh nên dễ máng vào ván, gỗ hay thân cây dương-xỉ, xương rồng… Nếu trồng trong chậu nên dùng chất trồng thật mau thoát nước. Những loại cây lớn hơn có thể trồng trong chậu, rổ hay rá. Cây thích trồng trong rợp mát để rễ luôn ẩm. Có loài thích ra hoa vào mùa ẩm ướt, có loại ra hoa vào mùa khô ráo trong khi có loài khác ra hoa quanh năm.

Lan bulbophyllum mọc nhiều vùng nhiệt đới Phi-châu, Á-châu có mưa nhiều hay có mây mù bao phủ nên ẩm độ lý tưởng là trên 60%. Do đó cần thoáng khí để tránh úng nước và tránh sâu, rầy, phát triển. Nhiệt độ thích hợp thay đổi từ 45°F đến 95°F. Vùng Nam tiểu bang Florida cũng có một số loại lan bulbos nhưng phần lớn mọc vùng Viễn-đông với với khoảng 700 chủng loại khác nhau.

Lan Cau Bulb. lilacium x careyanum.

Lan Bulb. lilacium x careyanum là loại lai giữa hai nguyên giống, mọc chen chúc nhau như một rổ cau bên quê nhà. Chúng liên kết với nhau bằng những rễ giây (rhizomes). Từ đây mọc lên những củ tròn như trái cau. Do đó có thể nói cây này có củ mà không có thân. Củ có đường kính đến 1.5 inch, màu xanh như ngọc thạch, sáng hơn màu lá, bóng như bôi dầu. Trên đầu củ chỉ có một lá duy nhất, dài đến 10 inch, màu xanh, bề ngang lớn hơn 1 inch. Khi lá rụng, củ vẫn còn xanh tươi. Từ đáy củ, mọc 1 tượt dài khoảng 4 inch và mang một hoa như đuôi chồn nhỏ gồm nhiều hoa li ti liên kết nhau, dài trên 3 inch.

Hoa có mùi thơm hắc. Từ đáy củ, rễ mọc tỏa ra dài khoảng 2 inch, không phân nhánh. (Xin xem hình Hoa, củ và rễ)

​

Lan bulb. lilacium x careyanum tăng trưởng liên tục trừ một thời gian ngắn chịu khô vào mùa Đông. Trong thời gian tăng trưởng cần tưới nhiều lần để tránh khỏi bị quá khô. Vì là giòng lan Bulbos nên loại lan Cau thích nước. Do đó cần theo dõi để tránh bị nấm hay rệp. Cần nhất nên để lan Cau nơi thoáng gió. Để dung hoà, nên gắn lan Cau vào ván, gỗ (driftwơod), dương xỉ,... với cước câu loại 6 lbs (2.7 kg) và treo lơ lửng là tốt nhất. Có thể trồng trong rổ gỗ với rêu (moss, osmunda).

Nếu trồng trong chậu nên có những chất trồng thật dẽ, dễ thoát nước. Rễ lan Cau không mọc sâu nên trồng loại lan này bằng chậu cạn để tránh cho củ khỏi úng nước.

 

Ðề: Dòng họ Bulbophyllum

Điều kiện nuôi trồng.

Nhiệt-độ:

Thang nhiệt độ rộng nên thuộc loại dễ trồng, thay đổi từ 45 tới 95°F. Nhiệt độ tại California được coi là thích hợp.

Ánh sáng:

Lan Cau thích nắng nhưng nên được che bớt một phần. Đa số loại lan Bulbos thích nắng mặt trời từ sáng đến trưa.

Phân bón:

Có thể nói Lan Cau thích phân. Pha ¼ chuẩn-lượng mỗi lần tưới. Lan Cau cũng thích loại phân cá (fish emulsion). Có nơi dùng phân bò (cow manure teas).

Khi tưới cần lưu ý tới loại đất trồng, vật liệu làm chậu, và cỡ lớn của chậu trồng. Nếu dùng loại phân không có urea (non-urea based fertilizer), nên dùng ½ chuẩn lượng.

Trừ rầy:

Có thể dùng dung dịch sau đây để trừ sâu, rầy: 70% alcohol + 30% xà-phòng

Giá bán: từ 20 đô-la trở lên tùy cỡ.

Nơi bán: - SLO Orchids, 955 Branch Mill Rd, Arroyo Grande, CA 93420 - orchids@sloorchids.com

Tóm lại, đây là một loại lan dễ trồng, có hình dáng lạ, hoa có mùi thơm, lâu tàn. Cây có thể trồng ở nhiều miền nhiệt độ khác nhau (45-95°F) và thích hợp cho những người mới chơi lan.

​