Hoa đăng tiêu-Vị thuốc quí

Hoa đăng tiêu là một loài hoa đẹp được trồng làm cảnh ở nhiều nơi trong cả nước. Có hai loài là đăng tiêu hoa to (Campsis grandiflora (Thunb.) K.Schum) hay còn gọi là lăng tiêu, tử uy, nữ uy và đăng tiêu châu Mỹ (Campsis radicans (L.) Seem) mà người chơi phong lan gọi là lan tiêu.

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]Cả hai đều thuộc họ núc nác (bignoniaceae). Trong đó đăng tiêu hoa to được dùng phổ biến hơn.[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif][/FONT]​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]Campsis radicans (L.) Seem[/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]Đó là một loại dây leo, xanh tốt quanh năm, thân mảnh màu xám hoặc nâu nhạt, có những chùm rễ ký sinh. Lá kép lông chim, mọc đối gồm 7 – 9 lá chét hình trứng, mép khía răng. Cụm hoa mọc ở đầu cành thành chùm có 5-8 hoa màu đỏ da cam, thẫm dần về phía mép. Quả nang, hạt có cánh mỏng. Mùa hoa từ tháng 5-10.

Hoa đăng tiêu được ghi trong các sách y học cổ truyền của Việt Nam, Trung Quốc và Nhật Bản với bộ phận dùng chủ yếu là những bông hoa mới nở, thu hái vào mùa hè thu, phơi hoặc sấy ở nhiệt độ khoảng 50oC để bảo đảm màu sắc và phẩm chất của dược liệu. Về thành phần hóa học, đăng tiêu hoa to chứa apigenin, còn đăng tiêu châu Mỹ có capsanthin. Dược liệu có vị đắng, chua, tính hơi lạnh, không độc, vào các kinh can và tâm, có tác dụng ích khí, lương huyết, điều kinh, làm tan máu tụ, chủ trị các bệnh ở phụ nữ. Liều dùng hằng ngày: 5-10g dưới dạng thuốc sắc, thuốc hãm hoặc thuốc bột.

Thường dùng phối hợp với các vị thuốc khác trong những trường hợp sau:

Chữa kinh nguyệt không đều: Hoa đăng tiêu 40g, nghệ đen (nga truật) 20g, đương quy 20g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, tán bột mịn. Ngày uống hai lần, mỗi lần 6-8g.

Chữa tắc kinh, vô kinh: Hoa đăng tiêu 5g, đương quy 10g, xuyên khung 5g, hồng hoa 5g, thục địa 10g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày. Dùng 7-10 ngày.

Hoặc hoa đăng tiêu 8g, rễ giá 8g, rễ mỏ quạ 8g, rễ ý dĩ 9g, rễ vú bò, rễ cây cói 8g, tiểu hồi 8g, hồng hoa 6g, quế 4g. Sắc uống ngày 1 thang.

Thuốc chống thụ thai: Hoa đăng tiêu 15g, xuyên khung 15g, ngưu tất 15g, thương truật 15g, đương quy 30g, bạch thược 10g, phục linh 10g, trạch tả 10g, cam thảo 10g, hàn thủy thạch 10g, hùng hoàng 10g, chu sa 5g, khinh phấn 3g, binh lang 2g, xạ hương 0,3g. Sắc uống làm 2-3 lần trong ngày. [/FONT]